Sunday, June 30, 2013

Qentë vendas gjithmonë kanë qenë lidhur ngushtë me njerëzit për rreth 15.000 vjet. Kafshët janë përshtatur kaq mirë për të jetuar me njerëzit, sa që në shumë raste pronari zëvëndëson qenin në rolin e partnerit kryesor social. Marëdhënia midis pronarëve dhe qenëve të përkëdhelur rezulton të jetë shumë e ngjashme, si në lidhjen e thellë midis fëmijëve të vegjël dhe prindërve të tyre.

Rëndësia e të pasurit një qen.
Një aspekt i lidhjes mes njerëzve dhe qenve është i ashtuquajturi "efekti bazë i sigurisë" Ky efekt gjendet në lidhjen midis kujdestarit dhe fëmijës:
Foshnjat e përdorin kujdestarin e tyre si bazë e sigurisë kur është fjala për të ndërvepruar me ambjentin. Deri në kohët e fundit efekti "bazë i sigurisë" nuk ishte shqyrtuar edhe me qentë. Lisa horn nga Messerli, Instituti i kërkimeve Vetmeduni, vendosi të vështrojë më nga afër sjelljen e qenve me pronarët e tyre. Ajo ekzaminoi reagimet e qenve në tre kushte të ndryshme: "Kur pronari mungon", "Pronari është i heshtur" dhe "pronari inkurajues". Qentë arrinin të fitonin shpërblime në masa ushqimi duke manipuluar kështu lodrat interaktive. Çuditërisht, ata dukeshin shumë më pak të prirur të punonin për të gjetur ushqim, kur pronari i tyre mungonte. Gjithashtu nëse një pronar e inkurajonte një qen gjatë një detyre, ai heshtte dhe kjo ndikonte në nivelin motivues të kafshës.

Pse qentë e rritur sillen njëssoj si foshnjat?
Një studim ofroi dëshmi për herë të parë për ngjashmërinë midis "efektit bazë të sigurisë" që gjendet në marëdhënien qen-pronar dhe fëmijë-kujdestar. Kjo goditje paralele do të hetohet më tej në studimet krahasuese dhe të drejtpërdrejta midis qenve dhe fëmijëve. Ashtu si[ Horn, një nga studiuesit thotë: "Një nga gjërat që na befasoi vërtetë është se qentë e rritur sillen ndaj kujdestarëve të tyre njëlloj si fëmijët. Është me të vërtetë interesante dhe po përpiqemi të gjejmë se si kjo sjellje ka evoluar tek qente në krahasime të drejtpërdrejta"

Punoi: Bledar Meda a.k.a Mr-Bledi / Revista Shkencore

1 comment: